عنوان   :  مشكلات وموانع سياسى ـ اجتماعى حكومت امام على(عليه السلام)
نويسنده    :  زهرا روح اللهى اميرى
 
نوع کتاب :سیاسی اجتماعی

ناشر    :  پژوهشكده باقرالعلوم(عليه السلام)
 
چکیده کتاب

اصل بنيادين انديشه هاى اجتماعى حضرت على(عليه السلام) «عدالت» يعنى برابرى حقوق اجتماعى، امور مادى و معنوى و برخوردارى يكسان همگان از فرصت ها و امكانات بود. او عدالت را عين زندگى مى پنداشت و از اصول پايه اى در مشى سياسى و حكومتى اش قرار داد.
عملكرد سياسى، اجتماعى و اقتصادى امام در تئورى و عمل (مبتنى بر اصل عدالت) چنان بود كه مخالفان فراوانى را عليه او برانگيخت، زيرا برنامه هاى او جامع، قاطع و آينده نگر و مبتنى بر واقعيات اجتماعى بود. با اين وصف در آغازين سخنان خود از موانع و كارشكنى هايى خبر داد كه بر اثر جهل و خرافه و كينه و حسادت در برابرش ايجاد مى شود. اين موانع ريشه در نفاق، حاكميت روح اشرافيت مادى، برترى قبيله اى و نژادى داشت كه معاويه در شام و خلفا در مدينه به عنوان ميراث عهد جاهليت در طول سال هاى دورى امام از قدرت، احيا و حاكم ساخته  بودند.
امام هرگز برقرارى عدالت را فداى مصالح سياسى شخصى و اجتماعى نكرد. و همين مسئله وقايع جنگ جمل (ناكثين)، جنگ صفين (قاسطين) و جنگ نهروان (مارقين)را بر ضد برنامه ها و انديشه هاى سياسى اش به وجود آورد.
منشأ و ريشه آن همه فتنه در جامعه اسلامى كه بعد از آن اتحاد و اجتماع تا حد زيادى، گرفتار تشتت و تفرق و اغراض شد اميرالمؤمنين(عليه السلام)در نهج البلاغه به آن اشاره مى كند و مى فرمايند: (ثم انكم معشر العرب اغراض بلايا قد اقتربت فاتقوا سكرات النعمة و احذروا بوائق النقمة)مى فرمايند: «شما اى مردم عرب هدف بلياتى قرار گرفته ايد كه نزديك است كاملا شما را فراگيرد، از اثرات سكر و مستى نعمت ها و ثروت ها و از مصيبت هاى انتقام ها بپرهيزيد»
مطابق اين بيان، اميرالمؤمنين(عليه السلام)، نطفه اين فتنه ها را در طغيان و سكر نعمت ها در ميان يك عده و كينه و عقده و انتقام يك عده ديگر مى داند.
چالش هاى عميق و جدى در حوزه هاى اجتماعى، سياسى، مذهبى، اقتصادى و فرهنگى، چنان بود كه برگشت را به آرمان هاى نبوى(عليه السلام)مشكل كرد به گونه اى كه براى جلوگيرى از اين امر آن سه جنگ كه به آنها اشاره شد بر نظام سياسى علوى تحميل گرديد. و جبهه مخالف عدالت على به صورت ضربتى و پى در پى، چارچوبه هاى نظام سياسى او را مورد هجوم قرار دادند.
نويسنده محترم (خانم روح اللهى اميرى) در اين نوشتار به مهمترين موانع و مشكلات حكومت امام على(عليه السلام) پرداخته و آنها را از زواياى مختلف بررسى نموده كه از سعى و كوشش ايشان در خلق اين اثر تشكر و قدردانى مى كنيم.